وبلاگ

• نویسنده : آی تی
• 09 دی 1402
• 0 نظر

زنبورک طلایی

به نام خدا

آیا می‏دانید نفت وگاز چگونه به وجود آمده است؟

نفت چگونه بوجود می آید؟ نفت از نفت خام که یک مایع غلیظ تیره رنگ است و در زیر زمین یافت می شود، بدست می آید..نفت معمولا در حوضچه های زیر زمینی یافت می شود.از آنجایی که نفت خام بسیار پر فایده است،گاهی اوقات آن را طلای سیاه نیز می نامند.

نفت یکی از محصولات مفید در جهان است.خودروها،قایق ها،هواپیماهاو انواع دیگر وسایل موتوردار همه و همه به عنوان سوخت ازمشتقات آن استفاده می کنند.نفت همچنین منبع اصلی برق و سایر انرژی ها است.

آیا می دانید که این روغن در زیرزمین چگونه بوجود آمده است؟ میلیونها سال پیش گیاهان و جانوران در طول تغییرات ناگهانی زمین شناسی در درون زمین مدفون شدند ودر زیر لایه‏ هایی از سنگ‏ها و رسوبات وفشار و حرارت زیاد باعث شد که این مواد به تدریج به نفت و گاز تبدیل شوند.

بشر نیز موفق شده است که ذخایر عظیمی از آن را در بستر دریاها پیدا کند. نفت خام را از چاه های نفت استخراج می کنند.نفتی که از چاه استخراج می شود شامل بنزین،نفت خام،نفت سفید،دیزل،قیرو... است در بستر برخی از اقیانوس‏ها و دریاها نیز مخازن عظیمی از نفت وجود دارد. بیشترین ذخایر نفتی جهان در کشورهای کرانه خلیج فارس واقع اند.

نفت خام پس از استخراج از چاه‏ های نفتی، پالایش می‏ شود. پالایش نفت به عملیاتی گفته می‏شود که طی آن، مواد گوناگونی از جمله بنزین، نفت سفید، گازوئیل، قیر، گریس و غیره از نفت خام به دست می‏آید. برای این کار، نفت خام را درون لوله‏هایی بزرگ حرارت داده، تبخیر می‏کنند. این مواد برای پالایش و تصفیه به پالایشگاه ها حمل می شود.نفت خام در لوله های استوانه ای شکل بسیار بزرگی که برج تقطیر نام دارد،حرارت داده می شود.ترکیبات متفاوت نفت در دماهای مختلف در شاخه های این برج از هم جدا شده و هر کدام توسط لوله های مخصوصی از هم جدا می گردند

پس از آن، بخارات حاصل را در دستگاهی به نام برج تقطیر در دماهای متفاوت به مایع تبدیل می‏کنند. هر یک از فرآورده‏ های گوناگونی که از این طریق به دست می‏آید، وارد لوله‏ ای مجزا می‏ شود. به این عمل، تقطیر جزء به جزء می‏ گویند. برخی از فرآورده‏ های پتروشیمی که از صنعت نفت به دست می آیندعبارت‏ اند از: پلاستیک،رنگ روغن، رنگ‏های پلاستیکی، داروهای گندزدا، حشره‏ کش‏ها، مواد منفجره، شامپوها و کرم‏های زیبایی، پودرهای پاک کننده و کودهای شیمیایی.

دانشمندان موفق شدند که از طریق تکنیک های مصنوعی دیگری نیز مواد نفتی به دست آورند،ولی این روش یعنی تقطیر جزء به جزء از همه کم هزینه تر و با صرفه تر است. نفت در اغلب کشورها یافت می شود،بخصوص در کشورهای حاشیه خلیج فارس ،آمریکا و روسیه بیشتر است.درایران نیز نفت در جنوب ،در خلیج فارس وخوزستان ،درشمال در دریای خزر و چند نقطه دیگر یافت می شود.

گاز چیست وچگونه به دست می آید؟

میلیون‌ها سال قبل گاز طبیعی و نفت خام در اثر تجزیه و فاسد شدن گیاهان و اجساد حیوانات در ته دریاها و اقیانوس‌های قدیمی به وجود آمد..
همچنین ترکیبات مختلفی نیز همراه گاز طبیعی یافت می‌شوند که درصد آنها در مخازن مختلف و حتی در قسمتهای مختلف از یک مخزن، با یکدیگر متفاوت است. همچنین آب نیز همیشه با گاز طبیعی استخراج شده از مخازن همراه است که در پالایشگاه ها در بخشی به نام واحد نم زدائی، آب و ترکیبهای مزاحم که سبب پائین آوردن ارزش حرارتی گاز شده و همچنین مشکلاتی در انتقال و مصرف گاز بوجود می آورند، از گاز طبیعی تفکیک میشوند و پس از آن، گاز به خطوط انتقال و در نهایت به مصرف کنندگان تحویل می‌شود.

گاز طبیعی دارای تاریخی چند هزار ساله‌است. تقریباً در سال ۹۴۰ قبل از میلاد، مردمان سرزمین چین با استفاده از نی‌های تو خالی گاز طبیعی را از محل آن در خشکی به ساحل رسانده و از آن برای جوشاندن آب دریا و استحصال نمک استفاده می‌کردند. برخی از صاحب‌نظران اعتقاد دارند که چینی‌ها چاه‌های گاز را حتی تا عمق ۶۰۰ متری نیز حفر می‌کردند. همچنین حفر چاه‌های گاز در ژاپن در حدود سال ۶۰۰ قبل از میلاد گزارش شده‌است. سایر تمدن‌های باستانی نیز خروج گاز از زمین را متوجه شده و دریافته بودند که قابل اشتعال است و می‌سوزد. لذا معابدی برای محصور نگه داشتن این «شعله‌های جاودان» پر رمز و راز که بازدیدکنندگان به دیده احترام به آنها می‌نگریستند بنا شد. اما اهمیت گاز طبیعی به عنوان سوخت مورد استفاده در زندگی بشر از اوایل دهه ۱۹۳۰ آغاز شد. در اواخر قرن بیستم مشخص شد که گاز طبیعی در بخش اعظم جهان صنعتی به یک منبع انرژی بسیار ضروری و حیاتی مبدل شده‌است. زغال‌سنگ در قرن نوزدهم  انقلاب صنعتی را سبب شد و نفت خام که سوخت قرن بیستم بود باعث توسعه اقتصادی در جهان شد.

گاز طبیعی از هوا سبکتر است.گاز طبیعی بعد از هیدروژن پاک‌ترین نوع سوخت فسیلی برای طبیعت است. زیرا عمدتاً دی‌اکسیدکربن و بخار آب تولید می‌کند. علاوه بر این متان یکی از مواد خام اصلی برای ساخت حلال‌ها و دیگر مواد شیمیایی ارگانیک است. پروپان و بوتان نیز از گاز طبیعی استخراج می‌شوند

گاز طبیعی غالباً ناخالصی‌هایی چون دی‌اکسیدکربن ،گاز اسیدی ،سولفید هیدروژن ،گاز ترش، و آب و همچنین نیتروژن، هلیوم و سایر گازهای نادر را به همراه دارد. دی‌اکسید را به حوزه‌های نفتی قدیمی تخلیه شده تزریق می‌کنند تا تولید آنها افزایش یابد. نیتروژن نیز گازی است قابل تزریق به حوزه‌های نفتی و هلیوم در صنایع الکترونیک تارتل موارد استفاده ارزشمند و فراوان دارد.

سولفید هیدروژن (H2S) بسیار سمی است و مقادیر بسیار ناچیز آن نیز می‌تواند کشنده و مهلک باشد. سولفید هیدروژن بسیار خورنده و فرساینده است و می‌تواند به لوله‌ها، اتصالات و شیرهای چاه آسیب و خسارت وارد کند. بنابراین قبل از انتقال گاز طبیعی به خطوط لوله، سولفید هیدروژن جداسازی شده و دی‌اکسید کربن و آب آن نیز از طریق آب‌زدایی یا نمک‌گیری گرفته می‌شود.

سوختن گاز طبیعی

گاز طبیعی در صورتی که بطور کامل خشک و فاقد مواد زائد باشد و هوای کافی به آن برسد، با شعلهٔ آبی می‌سوزد.

ودر غیر اینصورت شعله‌های قرمز، نارنجی، زرد یا سبز حاصل خواهد شد.

ذخایر گازی ایران

کشور ایران با بیش از 13.6 تریلیون متر مکعب دخایر گاز طبیعی شناخته شده یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود این مقدار گاز که معادل 17 درصد کل ذخایر شناخته شده گاز طبیعی در جهان است ایران را در رتبه دوم قرار می‌دهد. گاز طبیعی ایران که از میدان گاز کنگان تأمین می‌شود، شامل استخراج و تصفیه حدود 80 میلیون مترمکعب گاز در روز انتقال آن به شبکه لوله سراسری است.
گاز هر میدان ، ابتدا از چاهها به واحدهایی منتقل می‌شود تا پس از عملیات مقدماتی جدا سازی گاز و مایعات همراه ، جهت تصفیه نهایی به پالایشگاه منتقل شود.

انتقال گاز

گاز خشک و خالص را می‌توان توسط لوله منتقل کرد. نیروی لازم برای انتقال گاز ، قابل ملاحظه بوده ، به میزان تا 25 اسب بخار برای هر 30000 متر مکعب گاز در روز می‌رسد، اما هزینه کلی زیاد نیست. چگونگی تبدیل انرژی که طی عبور گاز از درون خط لوله سراسری رخ می‌دهد، به این تربیب است که در آن ، انرژی فشاری به انرژی جنبشی و آنگاه به انرژی حرارتی تبدیل می‌شود. مقداری از انرژی حرارتی ، ممکن است از طریق جداره لوله به بیرون منتقل شود.

مزایای سوخت های گازی در مقایسه با سایر سوختها

• سوخت گازی را می‌توان در مرکزی ذخیره کرد و گاز تمیز را به نقاط متعدد و مراکز دوردست فرستاد.
• اشکالات ناشی از ایجاد دود و خاکستر به مقدار زیادی کاهش یافته و به این ترتیب محیط زیست سالم‌تر می‌ماند.